Kopaonik
Bulevar Mihajla Pupina 113, 11070 Novi Beograd
Srbija
Vlasnik: Javno preduzeće „Srbijašume“
+381 11 711 34 10
+381 11 711 27 70
sumarstvo@srbijasume.rs
- O nama
- Opremljenost
- Način plaćanja
- Usluge
- Aktivnosti
- Udaljenost
Kopaonik
Kopaonik (poznat i kao Srebrna planina) je najveći planinski masiv u Srbiji koji se pruža od severozapada ka jugoistoku dužinom od oko 75 km, dosežući u srednjem delu širinu od oko 40 km. Jedan njegov deo je zaštićena zona pod imenom nacionalni park Kopaonik u okviru koga postoji veći broj zaštićenih prirodnih celina, a na njemu se nalazi i najveći skijaški centar u Srbiji. Njegov najviši vrh je Pančićev vrh sa 2017 m nmv. na kome se nalazi mauzolej čuvenog srpskog prirodnjaka po kome je dobio ime, oko koga se nalazi baza vojske Srbije. Ceo masiv je dobio naziv po velikom rudnom bogatstvu koje je na njemu eksploatisano još od srednjeg veka, a na njegovom širem prostoru je smešten čitav niz kulturno-istorijskih spomenika iz perioda od XII do XV veka. Zahvaljujući razvijenom turističkom centru sa savremenim hotelima i pratećim objektima, Kopaonik predstavlja jednu od najpopularnijih turističkih destinacija u Srbiji.
Reljef
Najviši deo je prostrana površ Ravni Kopaonik, oko koje se dižu Suvo Rudište sa Pančićevim (Milanovim) vrhom (2017 m) na kome je Pančićev mauzolej, Karaman (1934 m), Gobelja (1834 m) i dr. Jugoistočno od Suvog Rudišta greben Kopaonika je sužen i raščlanjen u niz plastastih uzvišenja: Čardak (1590 m), Šatorica (1750 m) i Oštro koplje (1789 m), između kojih su široke presedline.
Sa zapadne strane, od Ibarske magistrale, vode dva puta za Ravni Kopaonik, jedan od Biljanovca uz Jošaničku reku, a drugi od Rudnice; i sa istočne strane od Kruševca i Toplice preko Brzeća. Od Ravnog Kopaonika odvaja se njegov istočni ogranak sa spuštanjem na prevoj Mramor (1140 m), zatim se penje ka Velikoj ogledni (1359 m) i talasastim grebenom Vrata (1072 m), Počar (1163 m) završava sa Javorcem i njegovim vrhom Žurla (869 m), spuštajući se strmo u Jankovu klisuru koja ga odvaja od planine Jastrebac.
Vrhovi na Kopaoniku | |||
Ime | Visina (m nmv) | Napomena | |
Kukavica (Jadovnik) | 1726 | deo centralnog masiva | |
Treska | 1622 | deo centralnog masiva | |
Vučak | 1714 | nalazi se na Banjskom delu centralnog masiva | |
Oštri krš | 1741 | ||
Velika Gobelja | 1934 | deo centralnog masiva | |
Veliki Karaman (Vučji krš ili Vučak) | 1936 | deo centralnog masiva | |
Mali Karaman | 1917 | deo centralnog masiva | |
Suvo Rudište | 1976 | deo centralnog masiva | |
Pančićev vrh | 2017 | deo centralnog masiva | |
Bugarin | 1636 | deo centralnog masiva | |
Nebeske stolice | 1913 | deo centralnog masiva | |
Bećirovac | 1782 | deo centralnog masiva | |
Vojetin | 1561 | deo centralnog masiva | |
Debela glava | 1379 | ||
Veliki Čir | 1369 | ||
Pilatovica | 1703 | ||
Musinac | 1725 | ||
Šatorica | 1750 | ||
Oštro koplje (Bajrak) | 1790 | najviši vrh južnog Kopaonika | |
Barelj | 1583 | ||
Manji vrhovi centralnog dela masiva Kopaonika | |||
Ime | Visina (m nmv) | Napomena | |
Mala Gobelja | 1854 | ||
Markove stene | 1721 | skupina velikih granitnih blokova | |
Suvi vrh | 1696 | skupina velikih granitnih blokova | |
Lisičija stena | 1686 | skupina velikih granitnih blokova | |
Suvi Jelak | 1662 | ||
Velika Šiljača | 1625 | ||
Visoki Deo | 1616 | ||
Struga | 1608 | ||
Velika stena | 1599 | ||
Bele Čuke | 1544 | ||
Palež | 1478 | ||
Prvanovica | 1464 | ||
Prevoji na Ravnom Kopaoniku | |||
Ime | Visina (m nmv) | Spaja | |
Pajino preslo | 1804 | Mali Karaman sa Suvim Rudištem | |
Jaram | 1778 | Veliku Gobelju sa Velikim Karamanom (Vučkom) | |
Raskrsnica | 1514 | Donji Babin Grob sa Kukavicom | |
Velika greda | 1440 | Gredu sa Pašinim Bačištem | |
Podaci su preuzeti sa karte VGI iz 1986. godine, a vrhovi su poređani po položaju od severa ka jugu.
Podaci su preuzeti sa planinarsko-turističke karte Kopaonika iz 1992. godine, a poređani po visini. |
Klima
Sa skoro 200 sunčanih dana godišnje, Kopaonik zaslužuje svoje drugo ime „Sunčana planina“. Južni položaj, visina i otvorenost terena sprečava zadržavanje oblaka nad planinom. Hladan vazduh pada u okolne ravnice i uvale, tako da zimske temperature nisu preniske. Prosečna godišnja temperatura je 3,7 °C. Sneg počinje krajem novembra i traje do maja, prosečno 159 dana godišnje. Nivo padavina je veći od 1000 mm godišnje.
Flora Kopaonika
Na Kopaoniku je najrasprostranjenija raskomadana šumsko-pašnjačka zona središnje Srbije. Na višim delovima je četinarska smrčeva i jelova, a po stranama bukova i hrastova šuma.
Kopaonik je mesto na kome se mogu naći primerci endemske flore kao što su kopaonička čuvarkuća (Sempervivum kopaonicense Pancic), Pančićeva potočarka (Cardamine Pancici) i kopaonička ljubičica (Viola kopaonicensis).
Od mnogobrojnih životinjskih vrsta najznačajniji su sivi soko (Falco peregrinus), suri orao (Aquila chrysaetos), buljina (Bubo bubo), divlja mačka (Felix silvestris) i srna (Capreolus capreolus).
Ihtiofauna većih vodotokova na Kopaoniku i njegovoj okolini | |
Reka/Jezero | Vrste |
Bistrička reka | krkuša i klen |
Brvenica | pastrmka, krkuša i klen |
Brzećka reka | pastrmka |
Jezero Gazivode | šaran, skobalj, ukljeva, klen i druge |
Gobeljska reka | pastrmka |
Gokčanica | pastrmka, krkuša i klen |
Đerekarska reka | pastrmka |
Zlatarsko jezero | šaran, smuđ, linjak, deverika, karaš, štuka i druge |
Ibar | šaran, skobalj, krkuša, mrena, som, belica, platica i klen |
Jošanica | pastrmka, krkuša, platica i klen |
Krivorečka reka | pastrmka |
Paljevka | pastrmka |
Planska reka | pastrmka i krkuša |
Rasina | krkuša, bela riba i klen |
Rudnička reka | pastrmka, krkuša i klen |
Samokovka | pastrmka |
Studenica | pastrmka, krkuša, mrena i klen |
Podaci su preuzeti iz knjige Miodraga Jemuovića . |
Veći vodotokovi na Kopaoniku po slivovima kojima pripadaju | |
Sliv | Vodotokovi |
Ibarski | Bistrička reka, Gobeljska reka, Rudnička reka (Barska i Lisinska reka), Samokovka |
Rasinski | Bela reka, Brzećka, Graševačka |
Toplički | Duboka, Đerekarska reka, Zaplaninska reka |
zapadnomoravski sliv; južnomoravski sliv |
Termalni izvori i banje
Najviši vodopad u Srbiji visok je 71 metar i nalazi se na Kopaoniku u oblasti Jelovarnik, u okviru nacionalnog parka, na nadmorskoj visini od oko 1.500 metara. U regionu planine ima dosta termalnih izvora. Vrlo su poznate Vrnjačka Banja, Mataruška Banja i Sijarinska Banja. U samom podnožju nalazi se Jošanička Banja (termalni izvor, 78 °C), Lukovska Banja (36—56 °C) i Kuršumlijska Banja (38—57 °C). Pored termalnih izvora na Kopaoniku postoje i mineralni izvori kao i izvor niskoradioaktivne vode(najradioaktivniji u Srbiji) Krčmar na visini od 1950 m i Marine vode na visini od 1700 m.
Kulturno–istorijski spomenici na području Kopaonika
U okolini Kopaonika postoji veliki broj kulturno—istorijskih spomenika. Neki od njih su:
- Ostaci srednjovekovnog manastira tzv. Crkvinekod Nebeskih stolica podno samog Pančićevog vrha
- Ostaci srednjovekovnog puta — Kukavica (oko 4 km)
- Ostaci srednjovekovnog rudnika — Gvozdac, selo Zaplanina, Smokovska reka, Kadijevac, Suvo Rudište, Brzećka reka, Bela reka,
- Građevine sakralne arhitekture — svetilište Metođe, crkva Sv. Petra i Pavla u Krivoj reci,
- Građevina iz turskog perioda — tursko kupatilo u Jošaničkoj banji
- Spomenici iz oslobodilačkoh ratova: spomenik na Mramoru, spomenici Đački grob, Rasksnica, spomenik žrtvama fašizma u Krivoj Reci,
- Pančićev mauzolej (smešten u kompleksu specijalne namene)
- Značajni istorijski objekti — Mijatovića jaz, seoske kuće: selo Lisina, selo Đorđevići, selo Crna Glava, selo Kriva Reka, selo Brzeće, vodenice i pilane: Brzeće, Kriva Reka, Gobeljska reka, Jošanička Banja.
Srednjovekovni gradovi
- Ras
- Zvečan (XI— vek),
- Maglič ( vek),
- Brvenik (14. vek),
- Vrh Lab (14. vek),
- Koznik ( vek)
Manastiri
- Petrova crkva (VIII—IX vek) kod Novog Pazara
- Studenica (XI—XII vek) kod Ušća
- Žiča (XIII vek) kod Kraljeva
- Sopoćani (XIII vek) kod Novog Pazara
- Đurđevi stupov i(XII vek) kod Novog Pazara
- Manastir Gradac (XIII vek) kod Raške
- Pavlica
- Grad: 20 km
- Aerodrom: 100 km
no images were found