Manastir Sopoćani



x

    Ime

    E-mail

    Poruka

    Manastir Sopoćani

     

    Nedaleko od izvora reke Raške, na sedamnaest  kilometara zapadno od Novog Pazara, nalazi se manastir Sopoćani, koji zahvaljujući  svom monumentalnom fresko-slikarstvu predstavlja jedan od najznačajnijih srednjovekovnih manastira.

    Manastir sa crkvom Sv.Trojice  je u 13.veku  podigao kralj Uroš I tokom svoje vladavine od  1243-1276. godine. Tačna godina gradnje  manastira se ne zna, pretpostavka je da se gradnja odnosi na šezdesete godine 13.veka.  Manastir je ime dobio po izvoru pored koga je podignut (slovenska reč sopot znači izvor).

    Kralj Uroš I, treći sin Stefana Prvovenčanog  i unuk Stefana Nemanje, manastir Sopoćane je sagradio kao svoj mauzolej, odnosno kao porodičnu  grobnicu. Osim Uroša I, ovde su sahranjeni i otac Stefan Prvovečani,  njegova majka kraljica Ana Dandolo (poreklom Mlečanka), arhiepiskop Joanikije I,  prvi iguman manastira i knez Đorđe, mlađi Vukanov sin, a Urošev brat od strica. Iako prvobito tako zamišljen, kralj Uroš posle svoje smrti  nije sahranjen u manastiru, jer ga je 1276.godine sa prestola zbacio najstariji sin Dragutin, posle koga se kralj Uroš I zamonašio u manastiru u Humu. Tek dolaskom na presto kralja Milutina 1282.godine, telo kralja Uroša je prebačeno u manastir Sopoćane.

    Crkva Svete Trojice pripada klasičnim oblicima raške škole, gde  osnovu predstavlja  jednobrodna građevina  sa polukružnom apsidom širine broda na istočnoj strani, a na središnjem delu se uzdiže  kružna kupola sa osam prozora. Specifičnost  arhitekture se ogleda u visini srednjeg broda i jednoslivnim krovovima bočnih prostorija bez kupola u istoj visini, što crkvi daje bazilikalni izgled. Velika otvorena spoljna priprata sa trospratnim zvonikom na zapadnoj strani  nje bila deo prvobitne gradjevine, već  je dozidana kasnije  u vreme kralja Dušana.

    Kraj 16. i početak 17.veka predstavljaju najbogatije godine u istoriji manastira, jer je kao kraljeva zadužbina imao veliko imanje.  Izvodjeni su obimniji  radovi na crkvi i ostalim gradjevinama u kompeksu,  stavljen je i olovni krov. Nažalost, to je bilo kratkog  veka jer je već 1689. godine manastir spaljen od strane Turaka, krov odnešen, što je doprinelo stradanju živopisa u crkvi. Od tada pa skoro naredna dva i po  veka manastir je bio napušten.sopocani iz vazduha

    Ono što ovaj manastir izdvaja od ostalih je izvarendno fresko slikarstvo čija čuvenost doseže i svetske razmere. Pretpostavlja se da je živopis slikan između 1272. i 1276. godine, i iako se ne znaju tačna imena autora, evidentno je da je na slikanju fresaka bio angažovan veći broj vrhunskih umetnika tog doba. Iako je manastir tokom vekova oštećen, freske su većim delom sačuvane zahvaljujući kvalitetnim materijalom  kojim su radjeni. Freske koje su prvobitno zahvatale 760 kvadratnih metara zidne površine, a najpoznatija sopoćanska freska je svakako Uspenje Bogorodice, koja zahvata 40 kvadratnih metara. Na njoj je prikazan bol apostola, arhijereja, jerusalimskih žena, anđela i Hrista zbog smrti Bogorodice. Zbog svoje lepote, ova freska je bila predmet posebne pažnje na mnogim svetskim izložbama a sama crkva Sv. Trojice  predstavlja jednu veliku galeriju najpoznatijih fresaka čitavog srednjeg veka kod nas.

    400px-Uspenje_presvete_Bogorodice_-_Sopocani

      freska Uspenje Presvete Bogorodice 

    Obnova manastira Sopoćani  je započeta tek nakon 1926.godine, a ponovno naseljavanje je počelo pedesetih godina 20.veka kada ga je naselilo omanje sestrinstvo, koje će u njemu biti do 1996.godine. Od tada, manastir je muški jer ga naseljavaju 10 monaha i iskušenika koji su  prešli iz manastira Crna Reka, a sestrinstvo se  preselilo u manastir Gorioč u Metohiji. Danas manstir broji trideset monaha i iskušenika. Kao jedan od najznačajnijih srpskih spomenika, manastir Sopoćani je 1979.godine  zajedno sa komplekom Stari Ras stavljen na UNESCO-vu listu svetske baštine.

    no images were found